Maqolada bugungi kunda raqamli texnologiyalar o‘rni va ahamiyati, sun’iy intellekt tizimlarining paydo bo‘lishi, rivojlanishi va imkoniyatlariga ko‘ra turlari hamda ularni ta’lim jarayonida qo‘llash orqali ta’lim sifatini oshirish haqida fikrlar yuritilgan.
Maqolada boshlang’ich ta’lim integratsiyasida raqamli texnologiyalarning o’rni, raqamlashtirish muammolari ko‘rilgan, boshlang’ich ta’lim integratsiyasida raqamli texnologiyalarni joriy etishning ijobiy va salbiy tomonlari va boshlang’ich ta’limda raqamli texnologiyalar ahamiyati, ulardan oqilona va samarali foydalanish talablari keltirilgan.
Ushbu maqolada chet tillarini o'rganishda raqamli texnologiyalardan foydalanishning bir qancha samarador imkoniyatlari o’rganiladi va tahlil qilinadi. Raqamli texnologiya tushunchasi va uning chet tillarini o'qitishda qo'llanilishining turli zamonaviy usullari solishtiriladi va batafsil ko'rib chiqiladi. Raqamli texnologiyalarning uslubiy, didaktik va tarbiyaviy xususiyatlari ham tahlil qilinadi. Bundan tashqari, maqola mualliflari raqamli texnologiyalar asosida ta’lim jarayonining samaradorligini oshirishning xilma-xil algoritmlarini taklif qiladilar, shuningdek, tildan tilga tarjima qilish va til o'rganish uchun mo’ljallangan ba'zi uslubiyatlar va vositalarni taklif qilishadi.
Hozirgi kunda raqamli iqtisodiyot tushunchasi bir qator mamlakatlarning iqtisodiy nazariyasi va amaliyotida paydo bo‘ldi. Bu raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi, axborot sohasida inqilob va iqtisodiyotning globallashuv jarayonlarini tezlashtirish bilan ajralib turadi. Ulardan foydalanish samaradorligi ortib borayotgan bilimga aylantirildi va ijtimoiy-iqtisodiy aloqalar tobora kengayib bormoqda. Raqamli iqtisodiyotda aholining raqamli texnologiyalardan foydalanish ko’nikmasini shakllantirish raqamlashtirish jarayonining olib borilishiga zamin yaratadi. Shaxsiy kompyuter va internetdan foydalanishni fuqarolarning kundalik hayotida raqamlashtirishning asosiy sharti deb hisoblanadi. O‘zbekistonda ulardan foydalanish darajasi Evropaga qaraganda pastroq bo’lishiga qaramay, fuqarolarning kundalik hayotida raqamlashtirishning ijobiy dinamikasi kuzatilmoqda. Raqamli iqtisodiyot – mamlakat uchun iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va ijtimoiy tengsizlikni qisqartirish hamda globallashuv darajasiga tenglashishda asos vazifasini o‘taydi.
Ushbu maqola pedagogik OTMning bakalavr ta’lim yo‘nalishida tahsil olayotgan talabalari uchun mo‘ljallangan. Talabalar kreativ kompetensiyalarini raqamli texnologiyalar asosida metodik takomillashtirishda taʼlimning innovatsion tashkiliy-didaktik shakllarini qoʻllashning pedagogik shart-sharoitlari va sifat koʻrsatgichlari, axborot-didaktik taʼminoti tavsiflangan. Talabalarning kreativ kompetensiyalarini raqamli texnologiyalar asosida takomillashtirish metodikasi, innovatsion yondashuv asosida yoritilgan.
Mazkur maqolada maktabgacha ta’lim tashkilotida matematikani erta o‘qitishning ijodiy va samarali pedagogik strategiyalari, o‘yinga asoslangan yondashuvning ahamiyati, raqamli texnologiyalar va mental arifmetikani o‘rganish jarayonidagi muammolar, o‘quv dasturlarining didaktik ta’minotida raqamli ta’lim texnologiyalarining muhimligi yoritilgan.
Bugun jamiyatda raqamli texnologiyalarning ahamiyati tobora ortmoqda. Ta'limning texnologik yaxshilanishi talabalar hayotini osonlashtirdi. Bugungi kunda talabalar qalam va qog'ozdan foydalanish o'rniga taqdimotlar va loyihalarni yaratish uchun turli xil dasturiy ta'minot va vositalardan foydalanadilar, og'ir kitobdan farqli o'laroq, elektron kitobni olib yurish osonroq, ular o’zlariga kerakli bo’lgan ma’lumotlarni gadjetlari orqali bevosita internet tarmog’idan ko’rib chiqishlari yoki bir vaqtni o’zida ikkita va undan ortiq oliy o’quv yurtlarida ta’lim olishlari imkoniyati yaratilyapti. Ushbu maqola ta'limda raqamli texnologiyalarga bo'lgan ehtiyoj haqida qisqacha ma'lumot beradi va ta'limdagi asosiy dasturlar va muammolarni muhokama qiladi.
Mazkur maqolada “Raqamli Oʻzbekiston – 2030” strategiyasi va uni amalga oshirishning mazmun-mohiyati yoritilgan. Shuningdek, raqamli infratuzilmani, raqamli iqtisodiyot, elektron hukumat, Raqamli texnologiyalar milliy bozori va axborot texnologiyalari sohasida ta'lim berish va malaka oshirishni rivojlantirish masalalari sharhlangan hamda “Raqamli Oʻzbekiston – 2030” strategiyasin samarali amalga oshirish boʻyicha amaliy taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
В данном учебнике представлены становление цифровой экономики, ее технологические основы, становление цифровой экономики в мире и в Узбекистане, процессы использования цифровых технологий в высшем образовании и статистике. Кроме того, описаны национальная и международная кибербезопасность, электронное правительство, цифровая демократия, переход от электронного правительства к цифровому государству в условиях цифровой трансформации, перспективы цифрового государства в Узбекистане и риски, которые могут возникнуть в процессах цифровой трансформации. Рекомендуется в качестве учебника студентам бакалавриата высших учебных заведений нашей республики. Он также предназначен для специалистов, профессоров, преподавателей, исследователей, аспирантов и читателей, интересующихся сферой цифровой экономики в отраслях экономики.
Ushbu maqolada asosan mamlakatimiz O’zbekistoda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish va mavjud muammolarni bartaraf etish. Raqamli iqtisodiyotning qulayligi va yangi imkoniyatlaridan foydalanib, bizning mamlakatimiz ham rivojlangan davlatlar qatorida bo’lishi zarurligi. Raqamli iqtisodiyotning barcha sohalardagi beqiyos o’rnini keng yoritiladi
Ushbu tezisda raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi va infratuzilmalari tahlil qilinadi, hamda olingan natijalar asosida mamlakatimizda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish boʻyicha bir qancha muammolar va ularning mumkin boʻlgan yechimlari atroflicha koʻrib chiqiladi. Bundan tashqari, respublikamiz iqtisodiyotining turli sohalarida raqamli texnologiyaning global ahamiyatga ega boʻlgan platformalarini yaratish mexanizmlari haqida batafsil bayon etilgan. Shuningdek oliy ta’lim muassasalarida raqamli texnologiyalardan foydalanishning o‘rni haqida atroflicha ma’lumotlar berilgan.
Ushbu maqolada raqamli texnologiyalar asosida umumta’lim muassasalari o‘quvchilarini informatika va axborot texnologiyalari fani bo‘yicha kasb hunarga yo‘naltirish ishlarining samaradorligi va natijadorligini oshirish maqsadida kasblar mehnat bozorining istiqbolli rivojlanishiga qaratilgan zamonaviy axborot-kommunikatsiya vositalaridan foydalangan holda tadbirlar o‘tkazilishini keng miqyosda tashkil etish kerakligi haqida bayon etilgan.
Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellekt, Sun'iy intellekt muayyan vazifalarni bajarishda inson xatti-harakatiga taqlid qilishga qodir bo'lgan tizim , texnologiya ekanligi, Sun'iy intellekt sohasida o'tgan asrning o'rtalaridan boshlab tadqiqot ishlari boshlanganligi haqida ma’lumotlar berilgan.
Mazkur maqolada tijorat banklarida raqamli texnologiyalarni joriy qilish, yangi bank mahsulotlarini taklif qilishda innovasion faoliyatni tashkil etish hamda moliyaviy texnologiyalarga investisiya kiritib, moliyaviy xizmatlarning innovasion loyihalarini bilan bogʻliq holatlar koʻrib chiqilgan.
Maqolada zamonaviy ta'limning dolzarb muammolari ko'rib chiqilib, raqamli texnologiyalarning ta’lim tizimidagi o’rni haqidagi falsafiy g'oyalar ochib berilgan. Unda zamonaviy ta'lim tizimini axborotlashtirish, uning ta'lim sifati va imkoniyatlarini oshirishdagi o'rni, ayni damda dunyoni qamrab olayotgan raqamli ta'lim muhitini tashkil etish natijasida yuzaga keladigan muammo va tahdidlar hamda ularni bartaraf etishga qaratilgan yechimlar haqida so'z boradi.
В статье освещаются проблемы повышения эффективности и расширения возможностей судебно-экспертной деятельности на основе применения современных цифровых технологий. Рассмотрены цифровые технологии, используемые в современной экспертной практике. Отмечается, что внедрение современных технологий в экспертную практику происходит двумя путями: творческим использованием достижений математических, технических и естественных наук и приспособлением существующих цифровых технологий и информационных систем для нужд судебно-экспертной деятельности. Основное внимание в работе уделено перспективным направлениям цифривизации экспертной деятельности, к которым отнесены создание общей специализированной информационно-коммуникационной сети экспертных учреждений, разработка новейших методик судебных экспертиз, необходимых для борьбы с преступными проявлениями в сети Интернет, применение систем искусственного интеллекта, включая робототехнику. Автор отмечает проблемы, связанные с цифровизацией судебной экспертизы: процессуальные ограничения, быстрое развитие цифровых технологий и отставание инструментальных средств анализа данных, необходимость дальнейшего развития экспертных методик и обеспечения информационной безопасности судебно-экспертной деятельности, совершенствования подготовки судебно-экспертных кадров.
So‘nggi yillarda oliy ta'lim sohasida bulutli texnologiyalar tobora ommalashib
bormoqda. Ushbu texnologiyalar oliy ta’lim muassasalarida xarajatlarni tejash, foydalanish
imkoniyatini yaxshilash va hamkorlikni kengaytirish kabi bir qator afzalliklarni taqdim etadi.
Bulutli texnologiyalar IT infratuzilmasini yaxshilash va talabalar va professor-o‘qituvchilarga
yanada yaxshi xizmatlar ko‘rsatishga intilayotgan oliy o‘quv yurtlari uchun moslashuvchan va
kengaytiriladigan yechimni taqdim etadi. Ushbu maqolada biz oliy o‘quv yurtlarida bulutli
texnologiyalardan foydalanishning iqtisodiy foydalarini hamda afzalliklarini ko‘rib chiqamiz.
Harakatlar strategiyasida axborot sohasida shaxs, jamiyat va davlat manfaatlarini muhofaza qilish, axborot texnologiyalari va kommunikatsiya sohasini yanada takomillashtirish, elektron hukumat, raqamli iqtisodiyot, telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish, axborot tahdidlariga qarshi kurashish va “axborot xavfsizligini ta'minlashga alohida e'tibor qaratish” mamlakatni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlari sifatida belgilangan. Ayniqsa, bu borada “Raqamli O'zbekiston - 2030” dasturini hayotga tatbiq etish zaruriyati dolzarb masalaga aylanmoqda. Darhaqiqat, raqamli texnologiyalar asta-sekin kundalik hayotning har bir sohasini ajralmas qismiga aylanib bormoqda.
Zamonaviy dunyoni axborot va raqamli texnologiyalarsiz tasavvur etib bo'lmaydi, turli
inson faoliyati samaradorligini oshirishga xizmat qilgan texnologiyalar bugungi kunda
qimmatli qog'ozlar bozorida savdo qilishda ham keng foydalaniladi. Zamonaviy
texnologiyalardan foydalanishga olib kelgan muhim faktorlar bo`lib, mehnat yuklamasini
kamaytirish, mijozlarga xizmat ko'rsatish sifatini yaxshilash, vaqtni qisqartirish o'zgaruvchan
bozor talablariga javob berish hisoblanadi.
Ushbu maqola pedagogik OTMning bakalavr ta’lim yo‘nalishida tahsil olayotgan maktabgacha ta’lim yo’nalishi talabalari hamda pedagogik OTM professor o‘qituvchilari, uchun mo‘ljallangan. Bolalar bog‘chasida matematikani erta o‘qitishning ahamiyatini ta’kidlasa-da, amaliyotchilar hali ham ijodiy va samarali pedagogik strategiyalarni talab qiladi. Differensial ta’sir tendentsiyalari yuqori malakaga ega bo‘lgan bolalar mashg‘ulotlardan ko‘ra ko‘proq o‘yinga asoslangan yondashuvdan ko‘proq foyda ko‘radilar, zaif kompetentsiyalarga ega bo‘lgan bolalar esa, odatda, hech qanday aralashmaslik bilan solishtirganda, o‘quv dasturlari asosida raqamli ta’lim texnologiyalaridan ko‘proq foyda oladi.
“Industriya 4.0” -bu IoT (Internet of Things) texnologiyasi, sun`iy intellekt (AI), katta ma`lumotlar (Big Data), bulutli texnologiyalar va boshqalar kabi yangi texnologiyalarni keng qo’llash asosida ishlab chiqarishni raqamli o’zgartirish konsepsiyasi. Ushbu konsepsiyaning maqsadi ishlab chiqarish jarayonlarini takomillashtirish, mahsuldorlikni oshirish, ishlab chiqarish tannarxini kamaytirish, shuningdek, mahsulot sifatini yaxshilash va mijozlarga xizmat ko’rsatishni yaxshilashdan iborat. Ishlab chiqarish sektorida raqamli transformatsiyani amalga oshirish qiyin bo’lishi mumkin, ammo u samaradorlikni oshirish, xatolarni kamaytirish va ishlab chiqarish vaqtlarini qisqartirish kabi muhim foyda keltirishi mumkin, bu esa pirovardida raqobatbardoshlik va daromadning oshishiga olib kelishi mumkin. “Industriya 4.0” ni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun maʼlumotlar yigʻishdan tortib tahlil va boshqarishgacha boʻlgan barcha ishlab chiqarish jarayoni raqamlashtirilgan boʻlishini taʼminlash kerak.
Coвpeмeнный этaп paзвития цифровой экономики (ЦЭ) в Узбeкиcтaнe xapaктepизуeтcя
пepиoдoм cтaнoвлeния и выcoкими темпами paзвития. Учитывая принятую законодательно-нор-
мативную базу развития ЦЭ и кoмплeкcную пpoгpaмму paзвития Нaциoнaльнoй инфopмaциoннo-
кoммуникaциoннoй cиcтeмы республики, были достигнуты весомые результаты. Пpoвeденный
aнaлиз данных paзвития ЦЭ иллюстрирует pocт пoкaзaтeлeй, в то же время pecпубликa нe oтмeчeнa в
cпиcкe cтpaн, aктивнo paзвивaющиx цифpoвую экoнoмику. Ceгoдня бaнкoвcкaя cиcтeмa Узбeкиcтaнa
энергично внeдpяeт coвpeмeнныe иннoвaциoнныe ИКТ, чтo имeeт oгpoмнoe знaчeниe для paзвития
цифpoвизaции бaнкoвcкoй дeятeльнocти. В работе ocнoвнoгo пoдpaздeлeния пoчтoвoй cвязи
Узбeкиcтaнa в лицe AO «Узбeкиcтoн пoчтacи» в пocлeдниe гoды наблюдается уxудшeниe ocнoвныx
пoкaзaтeлeй. Оцeнкa peйтингa внeдpeния coвpeмeнныx ИКТ нa пpeдпpиятияx pecпублики, a тaкжe
пpoвeденныe мнoгoчиcлeнныe нaучныe иccлeдoвaния пoкaзaли, чтo наблюдается ряд пpoблeм.
Несмотря на имеющиеся успехи в развитии ЦЭ республики, предприятия и организации зaмeтнo
отстают в oблacти внeдpeния в свою деятельность цифpoвых технологий. В pecпубликe имeютcя вce
пpeдпocылки и уcлoвия фopмиpoвaния и эффeктивнoгo функциoниpoвaния бaзoвыx инcтитутoв ЦЭ,
нo oднoвpeмeннo cлoжилиcь cущecтвeнныe бapьepы, пpeпятcтвующиe дaльнeйшeму paзвитию ee
инcтитуциoнaльнoй cтpуктуpы. Для улучшения cитуaции необходимо разработать кoмплeкcную
cтpaтeгию цифpoвизaции деятельности предприятий, cфoкуcиpoвaвшись на пoдгoтoвкe высоко-
квалифицированных пpoфeccиoнaльныx кaдpoв для coвpeмeннoгo IT-pынкa, иннoвaциoннoгo
paзвития и уcкopeннoгo тexнoлoгичecкoгo oбнoвлeния. Coвepшeнcтвoвaниe пpoмышлeннoгo
пpoизвoдcтвa в республике c учeтoм пepexoднoй cтaдии экoнoмики в цифpoвую cpeду вoзмoжнo
ocущecтвить тoлькo пpи уcлoвии peшeния вoпpocoв пpoдуктивнoгo вoвлeчeния пpeдпpиятий
в пpoцecc иcпoльзoвaния цифpoвыx тexнoлoгий, пoдгoтoвки кaдpoв и coдeйcтвия в пepexoдe к
нoвoй opгaнизaции бизнec-пpoцeccoв.
Бурное развитие информационно-коммуникационных технологий в последние годы обусловливает развитие и изменение экономики и экономических отношений стран. На это изменение нельзя смотреть равнодушно. Цифровая трансформация влияет и трансформирует сначала экономику, а затем трудовые отношения и общество. К сожалению, это изменение не всегда положительно, и новые правила нового порядка приводят к эксплуатации. С распространением цифровой экономики старые бизнес-модели потеряли свою привлекательность. В этом исследовании обсуждается цифровой рынок труда в рамках цифровой экономики и состояние цифрового труда в этом новом порядке. В этом контексте также оценивались концепции материального и нематериального труда, которые стали отправной точкой для этих дискуссий.
Maqolada raqamli iqtisodiyotining amaliy ahamiyati, jihatlari va xorij tajribasi haqida so‘z yuritiladi. Bugungi shiddat bilan rivojlanayotgan global iqtisodiyot sharoitida raqamli iqtisodiyot o‘z rivojlanishining boshlang‘ich davrida bo‘lib, birinchi navbatda insonlarning turmush darajasini sezilarli darajada oshira olishi va bu uning asosiy foydasi ekanligi yoritib berilgan.
Zamonaviy iqtisodiyot o‘sishining asosiy omillaridan biri moliyaviy bozorda raqamli
texnologiyalarning rivojlanishi hisoblanadi. Raqamlashtirish alohida va murakkab
tarmoqlarni qamrab oladi, natijada inson resurslari va ular bilan bog‘liq barcha xarajatlar
sezilarli darajada tejaladi, bu esa raqobatni yaxshilaydi. Hozirgi kunda umuman moliya tizimi,
xususan, bank sektori raqamli iqtisodiyotning zamonaviy talablari asosida rivojlanmoqda.
Raqamli transformatsiya tufayli biznes modellari va bank sektorini rivojlantirish
konsepsiyalari takomillashtirilmoqda.